Eerste Vastenweek

Een week vasten is achter de rug. Die week stond in het teken van wennen: aan deze stad en aan dit concept van vasten. Eerst de stad. Je kunt niet tweemaal dezelfde rivier instappen (ander water, veranderde jij). En ook niet twee keer dezelfde stad bezoeken. Ik verwachtte de stad zoals ik me haar herinnerde, opgebouwd uit mijn ervaringen. En wat twee jaar geleden ook hier was met name indruk op me maakte, waren tegenstellingen. Joden tegenover Palestijnen. Israëlische Palestijnen en Palestijnen uit de Westbank. Gezeten Israeli’s en nieuwe immigranten uit Rusland en Ethiopië. Van een muur in aanbouw, een universiteit als een fort op een berg, omringd door Arabisch-Israelische dorpjes. En ik had zelf een ervaring met geweld: twee weken voor ik zou vertrekken, werd ik beroofd.
Dat zijn allemaal aspecten van de stad, nog steeds. Maar deze eerste weken vallen me juist de verbindingen op tussen al die werelden, dankzij de mensen die ik leer kennen. Vooral veel Amerikanen, bijvoorbeeld in het klasje waar ik Ivriet leer. De meesten zijn joods, en vaak zijn ze vol verwachting en een soort argeloze nieuwsgierigheid naar dit land gekomen. Vrijdag vertelde Benjamin (ik zit vaak naast hem en samen worstelen we ons dan vrolijk door een serie speelse oefeningen) dat hij die middag met vrienden de Via Dolorosa wilde lopen. Ik moest ook in de Oude Stad zijn. Dus trof ik bij de eerste statie een grote groep vromen van allerlei herkomst: Italianen, Polen, Fransen, Arabieren, nonnen en monniken, benevens de drie joden. In een lange slinger trokken wij langs te 14 staties in de nauwe straatjes van de oude stad, ik te ver achteraan om iets te kunnen horen. Dus observeerde ik de mensen om mij heen: een jong Pools stel met een baby, een oude Palestijnse vrouw die volledig opging in haar gebeden, een zeer jonge monnik, een gehaast Italiaans stel- hij met camera, zij zich nerveus beijverend dat hij de juiste foto’s maakte. Na afloop toonde Benjamin zich onder de indruk van de toewijding van de gelovigen- meer dan licht sceptische ik. Het was inmiddels rond vieren, de sabbat kwam er aan, en zij nodigden mij uit mee te gaan naar de Reform Synagoge die zij wilden bezoeken. Dit keer was ik geraakt. Een vrolijke en hartelijke groep mensen, een vrouwelijke rabbi en een chazan met een stem als een klok.
En zij gingen die zondag weer mee naar de evensong in St. George cathedral, een vleugje Great Britain in hartje Oost-Jeruzalem, waar juist die avond de heiligste tekst uit het jodendom, het sjema jisraeel, op het program bleek te staan. Op de terugweg kochten we in de Palestijnse buurtsuper een Taibeh-biertje, uit het (Arabische) dorpje met die naam. In Jeruzalem heb je dat soort verwikkelingen, en het is dat Jeruzalem waarvan ik houd. En die verbindingen lijken mij het tegendeel van geweld- dat afstand schept en mensen van elkaar vervreemdt.
En wat is er te zeggen over de interne geweldhuishouding? Het is vooral ongeduld, waartegen ik strijd- heu, nee, niet strijd, waar ik mee te kampen… Of laat ik eerst wat neutraler zeggen: ik ontdek ongeduld in mezelf. Ulpan (= kleuterklasje Hebreeuws) is zo’n vindplaats, als mijn zouk-genoot me niet snel genoeg gaat (‘be’zouk’, Ulpan-taal voor in tweetallen, een geliefkoosde werkvorm). En wat zit daarachter, vraag ik me eerst maar af. Ik voel wel dat dat knarsetanden niet helemaal past bij mijn vasten-plan. De wil om ergens te komen, en wel op mijn tijd en mijn manier. Dat geldt trouwens wel breder dan de Ulpan. En ongeduld heeft iets gewelddadigs. Geen zin om ruimte te laten aan de manier van leren van die ander, tot het op een andere manier ook goed komt. Ik zou willen afdwingen.. En het laat weinig ruimte voor andere verlangens in mijzelf. Namelijk om te genieten van dit grappige klasje en de taal die ik spelenderwijs leer. Ik zou wat vertrouwen tegenover dat ongeduld kunnen stellen. En liefde.