Gaza
Gaza, inmiddels uit Nederlands perspectief. Dat onderstreept de absurditeiten, geloof ik. Maandag stapte ik het vliegtuig in en zag een advertentie met een opgewekte tekst over grenzenloze mogelijkheden en oneindige vergezichten. Een half uurtje verder genoot ik zo'n vergezicht en zuchtte eens. Hoe mooi de wereld is. Opgewekte vakantiegangers om me heen. Mijn hoofd doet moeite deze wereld te begrijpen. Ik herinner me dat ik in mijn kleuterjaren beelden van de hongersnood in Ethiopie op t.v. zag. Hongerige kinderen, en daaromheen mannen met geweren. Daar snapte ik niets van, en volgens de overlevering vroeg ik toen: waarom hebben ze geen eten, en wel schietgeweers? Een zeer terechte vraag, vind ik nog steeds, hoewel ik begin in te zien dat hier een verband ligt. Schietgeweers, dan meestal ook andere ellende. Geen schietgeweers, dan ook geen honger.
De eerste schietgeweers waren die van de Israelische soldaten rondom en in de gigantische terminal van Erez-checkpoint, waar wij zo ongeveer de enige reizigers waren. En toch duurde het allemaal erg lang. En we hadden al een permit, dus waarom in dit stadium nog al die bezorgde gezichten en vragen? Een laatste draaihek bracht ons bij een groot hek. Vijf minuten, zei de Palestijn die daar een baantje had gevonden. Aan de andere kant stonden twee oude vrouwen in gammele rolstoelen te wachten. Op hun gezichten de berustende uitdrukking van mensen die zich erbij hebben neergelegd dat hun invloed dingen om hen heen zeer gering is. Laten hoorden we dat het ook wel eens een paar uur duurt voordat de onzichtbare soldaat de knop bedient die dat laatste hek (of eerste, als je naar Israel gaat) opent. We zijn in Gaza. Eerst een lege strook land van een halve kilometer, waarover die vrouwen blijkbaar ook zijn komen aanhobbelen. Dan een gebouwtje waar wat mensen rondhangen (op de terugweg, als we gehaast zijn, want om 15.00 moet je binnen zijn, blijkt dat vanuit dat gebouwtje naar de terminal gebeld dient te worden om je komst aan te kondigen. Niet zodat je een hartelijke ontvangst wordt toebereid, of zelfs maar een vlotte doorgang). Een chauffeur wacht ons op in een World Council of Churches-busje. Meer schietgeweers een paar honderd meter verderop bij een controlepost met een groepje Hamas-soldaten. Die doen ook vrolijk mee in het circus van vragen, paspoort controleren en algehele gewichtigheid. Terug in het busje hebben we gezelschap gekregen van een man in het zwart met een grote baard. Hij draait zich naar ons om en begint tot mijn verbazing in vlot Hebreeuws een gesprek. Waarom spreek je Hebreeuws, antwoord ik in het Arabisch. Hij moet lachen en legt uit dat hij lange tijd in Israel heeft gewerkt. Dan volgt een lang verhaal over zijn 25 broers en zussen, de vrouwen van zijn vader en andere details die ik niet echt kan volgen. Hamas, zegt de chauffeur kortweg als hij is uitgestapt.
Wij probeerden ons een beeld te vormen van de verhoudingen in Gaza. Er wonen anderhalf miljoen mensen op dat kleine Gazastrookje. 70% van de mensen is werkloos en aangewezen op voedselhulp. Al een jaar is er geen cement ingevoerd, dus gebouwd wordt er niet. Vrachtwagens met meloenen waren wel binnengekomen, zodat op iedere hoek van de straat kraampjes met gigantische sappige meloenen waren ingericht. Onze gastheren behoren tot de intellectuele en sociale elite. Alleen al dat busje, terwijl de ezelkarren in de meerderheid zijn. We worden ontvangen in ommuurde compounds. Een atheistische van oorsprong Islamitische professor, een schooldirecteur en een sympathieke pief van het World Council of Churches, beide laatste heren Grieks Orthodox. Allen op kritische afstand van zowel Fatah als de in Gaza regerende Hamas, mensen van gematigde opvattingen en mooi verwoorden inzichten. Spanningen tussen moslims en christenen? Ach, er zijn maar 2.500 christenen, en als wij ons een beetje rustig houden (hier spreken de Grieks Orthodoxe heren), valt het best mee. En de professor is zeer goed met hen bevriend, en onderhoud ook met Hamas goede betrekkingen, zonder zijn opvattingen onder stoelen of banken te steken. En ja, Iris en ik zouden best zonder escorte hier kunnen rondwandelen. Hamas heeft de boel tamelijk goed onder controle. We passeren een wegafzetting. Ja, hier was gister die schietpartij tussen Hamas en Fatah. En daar is het huis van Ismael Haniyye (leider Hamas), in een vluchtelingenkamp met straten van nog geen meter breed. Een eindje verder op het onderkomen van Mahmoud Abbas, maar die is al een tijdje niet gesignaleerd (kast van een huis, trouwens). De professor meent dat uiteindelijk Fatah en Hamas samen een regering moeten vormen. Kan even duren, maar die kant moet het op. Hij is een intelligent, ironisch type met lichtjes in zijn ogen. Hij deelt de wereld in in drie groepen: slimme mensen die leren van andermans fouten, normale mensen die tenminste leren van hun eigen fouten, en een restcategorie van mensen die helemaal niet leren. Dat moet dan maar dienen als de moraal van dit verhaal.
Gaza, inmiddels uit Nederlands perspectief. Dat onderstreept de absurditeiten, geloof ik. Maandag stapte ik het vliegtuig in en zag een advertentie met een opgewekte tekst over grenzenloze mogelijkheden en oneindige vergezichten. Een half uurtje verder genoot ik zo'n vergezicht en zuchtte eens. Hoe mooi de wereld is. Opgewekte vakantiegangers om me heen. Mijn hoofd doet moeite deze wereld te begrijpen. Ik herinner me dat ik in mijn kleuterjaren beelden van de hongersnood in Ethiopie op t.v. zag. Hongerige kinderen, en daaromheen mannen met geweren. Daar snapte ik niets van, en volgens de overlevering vroeg ik toen: waarom hebben ze geen eten, en wel schietgeweers? Een zeer terechte vraag, vind ik nog steeds, hoewel ik begin in te zien dat hier een verband ligt. Schietgeweers, dan meestal ook andere ellende. Geen schietgeweers, dan ook geen honger.
De eerste schietgeweers waren die van de Israelische soldaten rondom en in de gigantische terminal van Erez-checkpoint, waar wij zo ongeveer de enige reizigers waren. En toch duurde het allemaal erg lang. En we hadden al een permit, dus waarom in dit stadium nog al die bezorgde gezichten en vragen? Een laatste draaihek bracht ons bij een groot hek. Vijf minuten, zei de Palestijn die daar een baantje had gevonden. Aan de andere kant stonden twee oude vrouwen in gammele rolstoelen te wachten. Op hun gezichten de berustende uitdrukking van mensen die zich erbij hebben neergelegd dat hun invloed dingen om hen heen zeer gering is. Laten hoorden we dat het ook wel eens een paar uur duurt voordat de onzichtbare soldaat de knop bedient die dat laatste hek (of eerste, als je naar Israel gaat) opent. We zijn in Gaza. Eerst een lege strook land van een halve kilometer, waarover die vrouwen blijkbaar ook zijn komen aanhobbelen. Dan een gebouwtje waar wat mensen rondhangen (op de terugweg, als we gehaast zijn, want om 15.00 moet je binnen zijn, blijkt dat vanuit dat gebouwtje naar de terminal gebeld dient te worden om je komst aan te kondigen. Niet zodat je een hartelijke ontvangst wordt toebereid, of zelfs maar een vlotte doorgang). Een chauffeur wacht ons op in een World Council of Churches-busje. Meer schietgeweers een paar honderd meter verderop bij een controlepost met een groepje Hamas-soldaten. Die doen ook vrolijk mee in het circus van vragen, paspoort controleren en algehele gewichtigheid. Terug in het busje hebben we gezelschap gekregen van een man in het zwart met een grote baard. Hij draait zich naar ons om en begint tot mijn verbazing in vlot Hebreeuws een gesprek. Waarom spreek je Hebreeuws, antwoord ik in het Arabisch. Hij moet lachen en legt uit dat hij lange tijd in Israel heeft gewerkt. Dan volgt een lang verhaal over zijn 25 broers en zussen, de vrouwen van zijn vader en andere details die ik niet echt kan volgen. Hamas, zegt de chauffeur kortweg als hij is uitgestapt.
Wij probeerden ons een beeld te vormen van de verhoudingen in Gaza. Er wonen anderhalf miljoen mensen op dat kleine Gazastrookje. 70% van de mensen is werkloos en aangewezen op voedselhulp. Al een jaar is er geen cement ingevoerd, dus gebouwd wordt er niet. Vrachtwagens met meloenen waren wel binnengekomen, zodat op iedere hoek van de straat kraampjes met gigantische sappige meloenen waren ingericht. Onze gastheren behoren tot de intellectuele en sociale elite. Alleen al dat busje, terwijl de ezelkarren in de meerderheid zijn. We worden ontvangen in ommuurde compounds. Een atheistische van oorsprong Islamitische professor, een schooldirecteur en een sympathieke pief van het World Council of Churches, beide laatste heren Grieks Orthodox. Allen op kritische afstand van zowel Fatah als de in Gaza regerende Hamas, mensen van gematigde opvattingen en mooi verwoorden inzichten. Spanningen tussen moslims en christenen? Ach, er zijn maar 2.500 christenen, en als wij ons een beetje rustig houden (hier spreken de Grieks Orthodoxe heren), valt het best mee. En de professor is zeer goed met hen bevriend, en onderhoud ook met Hamas goede betrekkingen, zonder zijn opvattingen onder stoelen of banken te steken. En ja, Iris en ik zouden best zonder escorte hier kunnen rondwandelen. Hamas heeft de boel tamelijk goed onder controle. We passeren een wegafzetting. Ja, hier was gister die schietpartij tussen Hamas en Fatah. En daar is het huis van Ismael Haniyye (leider Hamas), in een vluchtelingenkamp met straten van nog geen meter breed. Een eindje verder op het onderkomen van Mahmoud Abbas, maar die is al een tijdje niet gesignaleerd (kast van een huis, trouwens). De professor meent dat uiteindelijk Fatah en Hamas samen een regering moeten vormen. Kan even duren, maar die kant moet het op. Hij is een intelligent, ironisch type met lichtjes in zijn ogen. Hij deelt de wereld in in drie groepen: slimme mensen die leren van andermans fouten, normale mensen die tenminste leren van hun eigen fouten, en een restcategorie van mensen die helemaal niet leren. Dat moet dan maar dienen als de moraal van dit verhaal.
(Tot mijn grote spijt weigerde mijn camera dienst. Dus geen plaatjes van sappige meloenen, vluchtelingenkamp, het strand, noch van de boomgaard van de professor- mooi souvenir: druiven uit Gaza.)
